مغز فندق ایرانی را از ما بخواهید

فندق میوه ای فندقی از درخت فندق است.ظاهر کروی یا بیضی دارد و طولش15-25 میلی متر و قطرش 10-15میلی متر است و دارای پوسته فیبری بیرونی میباشد. گونه هایی از فندق از فندق معمولی بزرگترند و در بیشترین رشد دو برابر اندازه معمولی میشوند. میوه فندق زمانی که برسد از پوسته بیرون می افتد. پوست میوه سخت است. بذر فندق خوراکی است که به آن مغز فندق می گویند و میتوان آن را به صورت خام یا بوداده مصرف نمود. بذر پوستی بسیار نازک و رنگ قهوه ای تیره دارد که پیش از مصرف یا پخت و پز معمولا آن را جدا می کنند.

فندق در سطح تجاری بیشتر در ترکیه،ایتالیا،یونان،گرجستان،درجنوب ایالت اسپانیایی کاتالونیا،در شهر کنت انگلستان و همچنین در ایالت واشینگتن و اورگن ایالات متحده تولید میشود. ترکیه با تولید تقریبا75% از فندق جهان،بزرگترین تولیدکننده این میوه در بین کشورهای جهان میباشد.

در کشور ایران بیشتر تولید فندق در مناطق اشکورات رودسر گیلان و در اشکورت رامسر در مازندران و رودبار و الموت قزوین است. اشکورات رحیم آباد رودسر بزرگترین تولیدکننده فندق و به عنوان پایتخت فندق ایران شناخته میشود.

کشت تاریخی فندق:

درسال 1995 شواهدی دال بر وجود یک مرکز فرآوری فندق در مقیاس بزرگ در یک گودال واقع در جزیره کولونزی اسکاتلند بدست آمد. این چاله متعلق به دوران میان سنگی بود و حدود9000سال قدمت داشت. شواهد نشان از یک چاله عمیق و بزرگ که مملو از صدها هزار پوسته سوخته فندق بود،میداد. فندق در دیگر مراکز متعلق به دوران میان سنگی نیز یافت شده بود ولی به ندرت در چنین مقیاسی و به شکل متمرکز در یک چاله، تکنیک رادیوکربن قدمت این فندق ها را بالغ بر 7000سال قبل از میلاد تشخیص داده است.

این اکتشافات به ما بینشی خاص در زمینه فعالیت های گروهی و برنامه ریزی در این دوران می دهد. این فندق ها همه در یک سال برداشت شده بودند و آنالیز گرده ای نشان داد تمامی درختان به طور هم زمان قطع شده بودند. مقیاس این فعالیت، بی نظیر در سرتاسر اسکاتلند و عدم وجود حیوانات قابل شکار در این جزیره، این احتمال را قوت می دهد که کولونزی دارای جامعه ای با  رژیم غذایی عمدتا گیاهی بوده است.

فندق معمولا نیاز به برشته کردن ندارد و حتی امروزه  فندق کنتی به صورت سنتی تازه به فروش می رسد.

گمان می رود برشته کردن فندق برای آسان تر کردن هضم آن توسط کودکان صورت گرفته باشد. گفته می شود که برشته کردن عمر نگهداری فندق را افزایش می دهد و همین آن را غذایی مناسب برای دریانوردان در سال های گذشته کرده بود.

گفته می شود که انواع مختلفی از فندق از قرن16 به بعد کشت شده، که در دوران رومی ها از جمله در بریتانیا کشت نوع خاصی گسترش یافت که قرن19 شاهد یک افزایش بزرگ در انواع این گونه می باشد. به طور خاص فندق کنتی اولین گونه تحت کشت  گسترده در سال1830 معرفی گردید.

شیوه سنتی افزایش باردهی فندق brutting نام دارد که باعث می شود انرژی درخت بیشتر به سمت تولید شکوفه برود. در این شیوه در پایان فصل رشد سرشاخه های 6-7 برگه متصل به تنه یا شاخه های اصلی (بدون قطع کامل) دو شاخه می شوند.

روش برداشت:

برداشت فندق سالانه در اواسط تابستان و اوایل پاییز انجام می شود. وقتی پاییز از نیمه عبور می کند میوه ها و برگ ها به زمین می ریزند. بیشتر پرورش دهندگان تجاری  به جای استفاده از تجهیزات برای تکان دادن آنها از درخت،منتظر می مانند تا میوه ها خود به خود بیفتند. برداشت فندق به صورت دستی یا با شن کش دستی یا مکانیکی انجام می شود.

فندق ها ممکن است تا 3بار در طول فصل برداشت جمع آوری شوند و این بستگی به کمیت فندق ها و افتادن آنها از درخت دارد. برداشت کننده یک ماشین با دور پایین است که توسط تراکتور کشیده می شود که فندق را از زمین برمیدارد و فندق ها را از برگ ها و شاخه ها جدا می کند.

بعضی از کشاورزان هم منتظر می مانند تا تمام فندق ها روی زمین بیفتد و تمام برداشت را در یک بار انجام می دهند.

تنوع گونه ها:

انواع فندق شامل: بارسلونا، باتلر، کاسینا، کلارک، کاسفورد، داویانا، دل لانگه، انگلیس، انیس، فیلبرت، هال جیانت، جمتگارد، کنت کوب، لوییس، توکولی، توندا، توندای جیفونی، توندارومانا، والنیس پراید و ویلامت می شوند.

برخی از این گونه ها به دلیل کیفیت های خاصی کشت می شوند. این کیفیت ها شامل بزرگی فندق، دیر رس یا زودرس بودن گونه یا به منظور گرده افشانی است. اکثر فندق های کشت تجاری از ریشه گرفته می شوند و برخی گونه ها از ریشه هیبرید بین فندق معمولی و فندق فیبلرت هستند.

یک گونه از فندق در ایالت واشینگتن رشد می کند به نام "Duchilli" که ظاهر بلندتر و پوست نازک تر و طعمی شیرین تر از دیگر گونه ها دارد.

فندق ترکیه ای نباید با فندق وحشی ترکیه ای فندق بیزانسی اشتباه شود.

استفاده ای فندق:

از فندق در آشپزی استفاده های زیادی می شود مثلا برای پختن کیک های شکلاتی ،در شیرینی پزی،در تهیه انواع دسرها و اسنک ها و بستنی و شکلات و طعم دار کردن قهوه و همچنین برای ساخت آجیل سوخته نیز  مصرف می شود. فندق ماده اصلی نوتلا است و همچنین برای برخی از ترایف های شکلاتی و نوشابه های الکلی استفاده می گردد. در اتریش به ویژه شهر وین، فندق یک ماده در ساختن تارت است مثل تارت فندقی که بسیار هم مشهور است. روغن فندق به عنوان یک طعم دهنده خیلی قوی محسوب می شود و در آشپزی به عنوان روغن نیز استفاده  می شود. 

همچنین روغن فندق در طب و ساخت لوازم آرایشی نیز کاربرد دارد.

از پوسته سخت میوه جهت ایجاد حرارت در گلخانه ها و از چوب درخت فندق برای مواد ساختمانی و ساخت پرچین و صنعت مبلمان سازی و دکوراسیون استفاده می شود.

برگ گیاهان فندق معمولا توسط گونه های حشرات لپیدوپترا خورده می شوند.

منافع سلامتی:

فندق به دلیل داشتن ترکیبات چربی، پروتئین، کربوهیدرات، ویتامینE، موادمعدنی، فیبرهای رژیمی، فیتوسترول(بتاسیتوسترول) و آنتی اکسیدان های فنولیک مثل فلاوان، دارای جایگاه خاص در میان انواع دانه های خشک شده از نظر مواد مغذی و سلامتی است.

فندق یک منبع خوب از ویتامین هایB6، B1، B2 است.این ویتامین ها برای حفظ سلامت مغز و خون سازی ضروری هستند، مخصوصا برای کودکان در حال رشد. ثابت شده است که مصرف25 تا30 گرم فندق در روز، تمامی ویتامینE مورد نیاز روز را تامین می کند و برای پیشگیری از بیماری های عروق سیاهرگی قلبی و سرطان کافی است. روغن فندق بهترین منبع شناخته شده ویتامین E است که برای سلامت ماهیچه های قلب و دیگر مایچه های بدن ضروری است.این ویتامین همچنین برای عملکرد طبیعی سیستم تولیدمثل ضروری می باشد. ویتامین E از تجزیه و همولیز گلبول های قرمز خون جلوگیری می کند، بنابراین به عنوان نوعی محافظ در برابر کم خونی یا آنمی عمل می کند. از دیگر فواید ویتامینE که در فندق به وفور یافت می شود، پیشگیری و ممانعت از عوامل ایجادکننده سرطان می باشد.اگر سرطان قبلا در بدن شکل گرفته باشد، ویتامینE با سلول های سرطانی می جنگد. 

املاح و مواد معدنی فندق به شرح زیر می باشد:

کلسیم: برای رشد استخوان ها و دندان ها ضروری است.

آهن: در خون سازی نقش مهمی دارد.

روی: نقش مهمی در هورمون های جنسی دارد.

پتاسیم: برای تحریک سیستم عصبی و عملکرد مناسب عضلات و ماهیچه ها ضروری است.